Bir önceki yazıda konsantrasyonun nasıl işlediğini ve hangi aşamalardan geçtiğini okumuştuk. Bu yazıda ise bu bilginin nasıl kullanılabileceğine ilişkin 8 faydalı öneri yer almaktadır.

1. Dikkat dağınıklığından kurtulmadan konsantre olamazsın!

Yukarıdaki ifade oldukça açık. Buna rağmen çoğu kişinin konsantre olamama nedenlerine çılgın nedenler aramaları şaşırtıcı. “Bende dikkat eksikliği ve konsantrasyon bozukluğu var, konsantre olamıyorum.” diyerek işin içinden çıkıyorlar. Gerçekte durumları, Mehmet’ in bir önceki yazıda geçen durumuna benzerlik göstermektedir.

1980’lerin sonunda, iki araştırmacı kendilerine tavuk-yumurta sorusunu sordular. (Tavuk mu yumurtadan çıkar, yumurta mı tavuktan?) Onların versiyonu dikkat dağınıklığı ve sıkıntı merkezliydi. Sordukları soru; “Hangisi önce gelir? Dikkat dağınıklığı mı sıkıntı mı?” Buldukları sonuç, çok belirgin olmamakla birlikte oldukça anlamlıydı. Dikkat dağınıklığının sıkıntıya yol açtığını (tam tersi değil) saptadılar. Bu da şunu gösterdi; konsantre olabilmek için öncelikle dikkat dağınıklığına son vermek gerekir, aksi halde can sıkıntısı başlayacaktır.

2. Günde sadece bir önemli şey yapın

Bilim adamları, aynı anda sadece bir şeye odaklanabildiğimizde buldular. Ancak kimse böyle yapmıyor. Her zaman yaptığımız işin arka planında süre gelen birtakım işler daha oluyor. Yapılacaklar listemizde bir ton madde oluyor.  Bunun da ötesinde, aynı anda bitirmeye çabaladığımız bir avuç işimiz oluyor.

Masanızın üzerinde dağ gibi evrak varsa, yapılacak en iyi şey hepsini temizlemektir. Hepsini kaldırın ve çekmeceye yerleştirin. Görüş açınızdan çıkarmak için elinizden geleni yapın. Bundan sonra, ayaklarınızı uzatın ve hayallere dalın. Evet, ciddiyim! Hayal kurun ve kendinize şu soruyu sorun: “Şu an yapabileceğim en önemli şey ne?” Fark yaratacak çözümü bulduğunuzda ise harekete geçin.

Her gün için bir kritik hedef koyun önünüze. Bu alışkanlık diğerlerinin yaptığı gibi rutin olanı yapmaktan – gün içinde önemsiz şeyleri yapmak -  daha etkili olacaktır. Onlar, değer kattıklarını düşünerek kendilerini kandırıyorlar.

John Wooden’ ın aşağıda yer alan sözü bu durumu çok güzel özetlemektedir. Eğer başarısız yaşam tarzınızdan kurtulmakta güçlük çekiyorsanız bunu kendinize gün içinde hatırlatın:

 “Eylem ile başarı karıştırılmamalıdır.” -  John Wooden

3. “Üç  Adım” Yöntemi

Çoğu zaman, günlük olarak yaptığınız o tek önemli iş için birden fazla eylem gerekebilir. Bazen bunu başarmak için bir dizi küçük adım atmanız gerekir. Bu nedenle ‘3 Adım Yöntemi’ ni kullanmak  size çok yardımcı olacaktır. Eğer tek bir önemli kalemi dahi plansız gerçekleştirmeye kalkışırsanız, ofis içinde fotokopi çekerek gününü geçiren işkolikler kadar etkisiz olursunuz.

Üç adımda yapılacaklar listenizin ana hatlarını, her hangi bir basit yazılım veya yapılacaklar iş planlayıcısı kullanarak oluşturabilirsiniz.

4. Ertelemeyi önleyen sorular

Beyin; detaydan önce mânâyı işler. Bu ertelemenin kaynağıdır. Patronunuz, öğretmeniniz ya da iş arkadaşınız masanızın üzerindeki işin önemli olduğunu söyler, ancak beyin hemen aynı fikirde olmaz. Anlamına dikkat etmeden işe girişilirse, sonunda en başından tekrar yapmak zorunda kalınacağı için kızgın ve zaman kaybetmiş olursunuz.  Bu nedenle, ne zaman ağırdan almaya başlarsanız kendinize şu soruları sorun:

Soru 1. Bu iş gerçekten yapılmalı mı?

Soru 2. Bu işi delege edebilir miyim?

5. Zamanınızı Akıllıca Kullanın

Pareto prensibi, %80’ lik verimliliğin %20’ lik eylem (veya sebeplerle) ile tetiklendiği teorisi üzerine kurulmuştur. Bence, bu oran daha çok %99’ a %1. Hayatımızı ne denli önemsiz işlerle kalabalıklaştırdığımız gerçekten hayret verici. Gün içerisinde, anlamlı %20’ lik işleri kendinize amaç edinmeyin. Yeterince kafa karıştırıcı olabileceği gibi, antrenmansız aklınız her halükarda haddinden fazlasını üstlenmiş olacaktır. Yukarıda ifade edildiği gibi, her gün yalnızca bir önemli işi yapmayı amaç edinin; haricindeki her şeye ‘hayır’ demelisiniz – patronunuza bile. Alçakgönüllü fakat mantıklı olun.

6. Akıl Haritaları

Kendinizi tükenmiş hissettiğinizde, aklınıza bu düğümü çözme fırsatını tanımalısınız ve bunu, düşüncelerinizi kağıda dökerek/haritalandırarak yapmalısınız.

İki çeşit harita bulunmaktadır: (i) SÇ Haritalama  (ii) Korku Haritalama

(i) SÇ Haritalama

SÇ Harita, sorun-çözümleme haritasının kısaltmasıdır. Bir şeyi halletmeye çalıştığınızda bu haritalama faydalı bir gereçtir; fakat aklınız yine de var olduğunu düşündüğünüz bir soruna doğru kayacaktır. Bir SÇ Harita, kendinizi bitkin hissettiğiniz zamanlarda, özellikle de aklınız hiç durmaksızın çalıştığı anlarda kritik bir öneme sahiptir. Ne zaman evin içerisinde bir sorunu çözmek amacıyla gezinmeye başlarsanız, bir kağıt çıkarıp başına “Sorun” diye yazın. Sonra bu sorunun tüm özellik ve detaylarını kağıt üzerinde haritalandırmaya başlayın. Kağıdın ortasına ise “Çözüm” diye yazın ve söz konusu sorunun muhtemel çözümlerini haritalandırın. Bu basit egzersiz aklı yavaşlatacak, konuyu değerlendirmenizi sağlayacak ve de çözümü inanılmaz derecede açık hale getirecektir.

(ii)  Korku Haritalaması

Bazen, doğası gereği gerçekten karamsar olan düşünce ve fikirler aklımıza gelir. Bu düşünceler korkuya sebebiyet verir/korkuyu doğurur. Böyle bir durumda en iyisi, korkunuzun neticelerini belirlemektir. Korkunuzun neticelerini belirleyerek, çoğunlukla gerçekte bu korkunun ne denli önemsiz olduğunu göreceksiniz. Korkunun kayda değer olduğunu düşüneceğiniz anlarda dahi, en azından olabilecek en kötü şeyin ne olduğunu biliyor olacaksınız. Çoğunlukla, olabilecek en kötü şeyin gerçekte o kadar da kötü olmadığını göreceksiniz.

Bir korku haritası sizi, korkunuzun kaynağına basit mantık uygulamanız konusunda zorlayacaktır. Bu, “eğer X ise, o halde Y’dir” mantığı üzerine işler.

Bir kağıda, “eğer X ise, o halde Y’dir” denklemini yazın. “X”in korku olduğu yerde “Y” sizin, bu korkunun neticesi olarak değerlendirdiğiniz neticesi olmalıdır.

Düşüncelerinizi bu şekilde haritalandırarak, yarış halindeki aklınızı sakinleştirerek, eldeki işe odaklanmak üzere aklınızı özgür kılabilir/kaygılardan arındırabilirsiniz.

7. Bir şeye kabahat bulun

Bazen oturup konsantre olmak, en az konsantre olmanıza mani olan bir objeye kabahat bulmak kadar kolay olabilir. Yukarıda değindiğimiz gibi, tembel kişiler neredeyse etraflarındaki her şeye kabahat bulan tiplerdir. Bunu yapmak istemezsiniz, çünkü bu uzun vadeli ve sürdürülebilir bir çözüm değildir. Fakat, şayet alın korteksine kan akışını sağlayacak kadar heyecanlanamıyorsanız (ki bu konsantre olmanın birinci aşamasıdır), basit bir amaç/obje size yardımcı olabilir. Bu obje bir fincan kahve, bir içecek, bir Japon bonsai ağacı ya da bir yürüyüş olabilir. Aklınızı, konsantre olabildiği için şöyle diyerek ödüllendirebilirsiniz: ‘Sevgili aklım, işte anlaşmamız şu; şu anda konsantre olmanın zor olduğunu biliyorum, fakat bir Japon Bonsai ağacı alacağım ve bu sayede konsantre olmaya daha elverişli bir ortam sağlamış olacağım’. Göreceksiniz ki, bu obje-odaklı motivasyon gerçekten işe yaramaktadır.

8. İlgi

Araştırmacılar, konsantrasyonun bir yetenek olmadığını ve akılla ilgisi bulunmadığını keşfettiler. Bunun, üstün hafızaya sahip bir deha ile de alakası yok. Konsantrasyon, inanılmaz fazla bilgiyi aklın bir köşesinden bulup çıkarma yeteneği ile de alakalı değil. (zaten Google bu yüzden var) Araştırmacılar, konsantrasyonun ilgi ile alakası olduğunu ve de ilginin ile bakış açısı/yaklaşım ile doğduğunu keşfettiler. Eğer spesifik bir projeye ilişkin bakış açınız/yaklaşımınız ilgi ve tutku ile kabarıyor ise, konsantre olmak inanılmaz derece kolaydır.

Sonuç

Konsantre olmanın ana bileşeni, sizi akış kısmına sorunsuz olarak ulaştıracak amaç odaklı alışkanlıklar repertuarı geliştirmektir. Benim tezim şudur ki; akış hem kısa hem de uzun dönem odaklanmanın usta bir kombinasyonudur. Bu kitap; sizi odak sahibi biri yapmak için hedefler, alışkanlıklar, alıştırmalar ve uygulamalar aracılığıyla bahsi geçen repertuarın oluşturulması hakkındadır.

Doğru konsantrasyon için araç; sizi “akış” a yönlendirecek, kendinize ait amaç odaklı alışkanlıklarınızı yaratmaktır.

Benim tezim şudur ki; akış hem kısa hem de uzun dönem odaklanmanın ustalığıdır. Bu bölümde, kısa sureli odaklanmanın ardında yatan bilimi ve konsantrasyonunuzu arttırmak için sizin yapabileceğiniz 8 eylemi özetledik.

Unutmayın ki, zeka odaklanmış konsantrasyondan kaynaklanır. Çevrenizdeki dikkat dağıtıcı unsurlardan sakının. Hepimiz insanız ve tembelliğe ya da verimsiz bir işkolik olmaya meyilimiz var; ancak stratejik tembel olmayı seçebiliriz ve böylece etkin oluruz.

Kaynak:

http://www.howtogetfocused.com/chapters/8-things-everybody-ought-to-know-about-concentrating