Düzenli spor yapmaya çalışan biri olarak zaman zaman zorlandığım anlar olmuştur. Engelleyici faktörler bazen yorgunluk, bazen yoğunluk olarak kendini gösterebilir. Ancak eğer sizin dışınızda, gerçekten kontrol edemediğiniz ve duyarsız kalamayacağınız bir durum yok ise geri kalanların hemen hepsi zihinsel engellerdir. İşte bu zihinsel engelleri aşabilmek için Psychology Today dergisinden bir yazıyı, bir kaç kaynaktan daha aldığım bilgilerle destekleyerek paylaşmak istedim.

Şekle girmek istiyorsunuz. Belki de bunu yapmak için yeni yılın başında bir karar aldınız. Peki, sizi durduran nedir? Muhtemelen egzersizin uzun vadeli yararları hakkında bir şeyler okumuşsunuzdur: hastalıkların azalması, uzun ömür ve kilo vermek. Ancak düzenli bir fitness rutini oluşturmayı denemiş ve başarısız olmuş herkes gibi egzersiz yapmanın uzak gelecekte size fayda sağlayacağını bilmek en iyi motivasyon kaynağı değildir…

Başarılı bir egzersiz düzeni sürdüren insanlar, odak noktalarını, kilo vermek gibi daha dışsal sonuçlardan ziyade, burada ve şimdi olan içsel pozitif deneyimlere yöneltmeyi öğrenmişlerdir. Bu kişiler “içsel egzersizci” olarak adlandırırlar. Ve siz de onlardan biri olabilirsiniz.

İçsel egzersiz felsefesi Jay Kimiecik'e aittir, ancak fitness ile ilgili tamamen yeni bir düşünce yolu yaratmak için yıllarca süren bilimsel çalışmaların sentezine dayanmaktadır. Dr.Robert White tarafından yazılan "iç motivasyon" ile ilgili ufuk açıcı bir makale, 1959 yılında Psychological Reviewback’de yayınlanmıştır.  Teorinin diğer kısımları Dr. Mihaly Csikszentmihalyi’nin akış kavramı hakkındaki çığır açan teorisinden türemiştir. Bahsi geçen bu çalışmaları takiben motivasyon ve fiziksel aktivite hakkında pek çok çalışma yayınlanmıştır, ancak insanlar, bu çalışmaların bulgularının farkında olmamayı sürdürmektedirler. Jay Kimiecik tarafından bu çalışmalar tekrar gözden geçirilmiş ve  daha bütünsel bir resim yaratmak amacıyla içsel egzersizci teorisi adı altında birleştirilmiştir.

İçsel egzersizin ardındaki çekirdek kavram, egzersizi kendisi için yapmaktır. Çünkü yaptığınız her koşu veya katıldığınız sabit bisiklet dersinden bir fayda sağlamazsanız bunu yapmaya devam etmezsiniz.  Kendinizi her tür yaşam şartı altında egzersiz yapmaya motive edecek – ve size sevdirecek - kadar güçlü bir zihin seviyesine ulaşmak için dört tane zihinsel aşamaya ulaşmanız gerekecek. Bunlar:

1. Kişisel anlam oryantasyonu,
2. Ustalık,
3. içsel sinerji ve
4. Akış’ tır.

Kişisel anlam oryantasyonu size egzersizi bizzat ödüllendirici olduğunu bulmanıza yardım eder. Nasıl? İlk olarak, egzersizi kendinizin kim olduğunu anlamanız için kullanırsınız. İçsel egzersizciler neden çalıştıklarını ve bundan ne almayı umduklarını telaffuz ederler. Sadece egzersiz kişisel olarak anlamlı hale geldiğinde düzenli olarak egzersiz yapmaya motive olacaksınız.

Bundan sonra, ustalık olarak bilinen bir kavram, yani kendi performansınızdaki gelişmeleri izlemeyi öğrenirsiniz. İçsel egzersizciler kendilerine meydan okumayı ve kendilerini diğer insanlarla karşılaştırmak yerine – ki bu hayal kırıklığı yaratabilir ve yıldırabilir - beş kilo fazla ağırlık kaldırmak gibi kişisel hedeflere ulaşmak üzerinde odaklanırlar. Bir ustalaşma odağı motivasyonunuzu devam ettirir.

Kişisel anlam oryantasyonu ve ustalık sizi egzersiz yapmaya bağlar. İçsel sinerji ve akış bağlantıda olmanıza yardımcı olur.

Kişisel gelişim gurularından Stephen Covey’in bir keresinde açıkladığı gibi hepimizin dört temel ihtiyacı vardır-fiziksel, zihinsel, sosyal ve ruhsal. İçsel sinerji bunların entegrasyonu anlamına gelir. Egzersiz yapmayı, hayatınızın diğer tüm alanlarına bağlayarak buna devam etmek isteyeceksiniz. Örneğin odaklanmak için egzersizi kullanabilirsiniz veya koşu yapmak için bir arkadaşınızla buluşarak sosyalleşebilirsiniz. Fiziksel aktivite aynı zamanda kendi ruhsallığınızı keşfetmek için bir yol da olabilir: Bir yardım maratonunda koşmak veya basitçe dışarıda bir yürüyüş yapmak doğal dünya ve sizin ötenizdeki güçler üzerinde meditasyon yapmak bunlara örnek olabilir.

Belki de egzersiz sırasında içsel olarak motive kalmak, “akışa” ulaşmaktır. Yani bir aktivite içinde ve o aktiviteye bağlanarak tam bir kendini vermeyi kapsayan en uygun bir psikolojik durum.  Eğer buna ulaşabilirseniz, o pozitif zihin haline erişmek için, tekrar ve tekrar egzersiz yapmak isteyeceksiniz.

Akış, tamamen mevcut anda kalmak ile ilgilidir. Akış‘ ın babası Mihaly Csikszentmihalyi, fiziksel aktivite sırasında akış ‘ı bulmak için birçok strateji tasarlamıştır. Sizin içsel egzersizci olmanıza yardımcı olmak için özellikle birkaç tanesini uyarladım:

Açık hedefler tanımlayın. Akışı olan hedefler,  önemli olan bir bitim noktasına ulaşmak için değildir, önemli olan ulaşmak sürecidir. Ancak her egzersiz seansı için açık, spesifik amaçlarınız olmadan eylemleriniz üzerinde konsantre olmak ve dikkat dağıtan şeylerden kaçınmak zorlaşır.

Geri bildirimlere konsantre olun. Egzersiz sırasında zihnin ve bedenin verdiği geri bildirimleri tartmayı öğrenin. Çalışmanız esnasında kendi ilerlemenizin farkında olmak bedeninizin ne yaptığı ve ne hissettiğine bağlı kalmanızı sağlar.

Algılanan zorluk ve beceriyi dengeleyin.
Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi, eğer karşınızda zorluklar yoksa sıkılır ve bırakırsınız.  Bu tipik olarak, yeni başlayanlar birkaç hafta boyunca egzersiz yaptıktan sonra ve yenilik eskimeye başladığında meydana gelir. Kendiniz için yeni meydan okumalar yaratmalısınız, sizi fiziksel olarak daha sıkı çalıştıracak hedefler koymalı, hedeflerin odaklarını sosyalden ruhsala çevirmek kaliteyi yükseltecek her şey. Eğer kendinize, kendi beceri seviyenizin üzerinde meydan okuyorsanız tekrar ve tekrar hayal kırıklığına uğrayacak ve egzersiz yapmaktan kaçınacaksınız. Bu durumda daha gerçekçi hedefler oluşturmalısınız.

Gerçekten de hayatınızın sonuna kadar düzenli olarak egzersiz yapmak istiyorsanız içten dışa çalışmaya başlamalısınız. Aktivitenin içsel ödülleri için çalışmaya başladığınızda spor salonuna gitmek istediğiniz için gittiğinizi göreceksiniz, gitmek zorunda olduğunuz için değil.

Yararlanılan Kaynaklar: 

• www.psychologytoday.com/articles/200001/learn-love-exercise/
• http://www.jenovachen.com/flowingames/flowtheory.htm
• http://www.cs.colorado.edu/~ralex/courses/gamelet2005/calendar/5/flow.html