Amatör Astronomi:Bir Deneyim Paylaşımı & Tavsiyeler
paylaş
Çocukluğumdan beri her zaman gökyüzüne ve bilim kurguya inanılmaz bir  ilgi duymuşumdur. Geceleri gökyüzüne bakarken bir UFO görmeyi çok istemiş ( ama maalesef hiç olmamış) ve her gece görememenin üzüntüsüyle yatağıma yattığımda, Allah'a çok dua etmişimdir görebilmek için.
Sözde UFO UFO Gerçeği:Sokak Lambası
Her halde bu merakım, beni astronomiye doğru itti diye düşünüyorum. Ancak bu ilgimi bir hobiye dönüştürmem 2005 yılında başladı. O zamana kadar bilim kurgu düzeyinde olan bilgim ve ilgim, İnsan Kaynakları Direktörü olarak çalıştığım bir dönemde Antalya’da çalışanlarımızı ziyaret ettiğim bir şubedeki,çok ilginç bir bilgi işlem uzmanı ile tanışmamla oldu.
 
Murat isimli bu genç ile özellikle tanıştırıldım. Bana son derece yetenekli olduğunu, UFO’lar gördüğü ve resimlediği gibi şeyler söylendi. Gerçekten de kendisi ile tanıştığımda oldukça etkilendim. Çünkü formal anlamda bir elektronik ya da robotik gibi konularda eğitim almamış bu genç, kendi tasarladığı robotlarla ODTÜ’de yapılan yarışmalara katılıyor, bir teleskop ile gözlem yapıyor ve astro fotoğraflar çekiyordu.
 
Kendisine benim de bir teleskop almak istediğimi bu konuda yardımcı olmasını rica ettiğimde, sağ olsun ilgili yerlerin bilgisini verdi ve bende temasa geçerek ilk teleskobumu aldım.
 
İşte, çocukluk dönemimin bende inanılmaz heyecan uyandıran gökyüzü olayları için eyleme dönük ilk faaliyetim bu oldu.  Belki de bilinçaltımda UFO görebilmek adına, bu şekilde başladı  (:) bunu ilk defa itiraf ediyorum).
 
Gökyüzünü gözlemlemek ve astronomi ile ilgilenmek için aslında en son yapılacak şey olan bir teleskop almak ile işe başladım. Samimi olmak gerekirse bir başlangıç yapmak adına son derece de iyi oldu. Çünkü bir teleskoba sahip olmak demek, gökyüzünüze baktığınızda gördüğünüz şeyleri tanıyabilmek ve temel fizik, astronomi bilgilerine sahip olmak demek.
 
 
 

Solda ilk sahip olduğum teleskop olan Meade ETX90’in resmi yer almaktadır. 90mm (3.5 inch)’lik bu şirin teleskopla ilk gözlemlerime başladım.

Nasıl kurulacağını dahi bilmediğim, el yordamı ile bir şeyler yapmaya çalıştığım bu teleskobu hayli hırpaladım.

Bu teleskop, henüz o kadar gelişmemiş olan kendi kendine gök cisimlerine yönelme (Autostar özelliği) gibi fonksiyonlarının iyi çalışmaması ve sürekli hata vermesi, nadiren ayarlaya bildiğim zamanlarda da gördüklerimin ben de hayal kırıklığı yaratmasından dolayı daha yeni başladığım astronomi yolculuğumu neredeyse bırakmama neden olacaktı.

Nasıl kötü imam dinden çıkarır diye bir laf varsa cahil gözlemciden astronomiden kopar gibi bir durum söz konusuydu. Çünkü bu sevimli teleskobun hiç mi hiç suçu yoktu. Tamamen benim yetersiz bilgim bu hayal kırıklığına neden olmuştu.

Bu durum her ne kadar ben de bir hayal kırıklığı yaşatsa da, vazgeçmek yerine daha fazla bilgilenmek ve yardım almam gerekliliğini iyice anlamış oldum.

İlk teleskop tecrübesi  ile elde ettiğim deneyim bana daha büyük bir teleskop ile daha iyi görüntü alabileceğimi düşündürttü. (Aslında bunu teleskop satıcıları söyledi :)).

Yoğun çalışan biri olarak zaten çok az bir zamanda yaptığım gözlemlerimi sanki büyük bir teleskopla daha iyi ve rahat yapabilecekmiş gibi bu sefer, Celestron marka, 203 mm.’lik  (8 inch) bir teleskop aldım. Oldukça ağır ve kullanımı da bir o kadar zor olan bu teleskobun bana sağladığı en büyük fayda ,o zaman ki fotoğraf makinem olan Nikon D 200’ü , taşıyabilmesidir.

Aşağıda hem bu teleskobu hem de çektiğim bir ay tutulması resmi yer almaktadır

ay-teleskop1

 Celestron C8-S Schmidt-Cassegrain ekvatoral kundaklı olan bu teleskop, bana hem kurulum hem de fotoğraf çekme konusunda deneyim kazandırdı. Ancak ciddi bir odaklanma sorunu yaşıyor ve çok temel gök cisimlerinden ( Ay, Jüpiter, Satürn, parlak yıldızlar gibi) başka bir şeyi gök yüzünde bulmada ve odaklama sorunu ve titreşim, takip gibi problemlerden dolayı düzgün resimlerde çekmem mümkün olmuyordu.

Tüm bu olumsuzluklara rağmen kazandığım deneyimler;

-         Soğuk gecelere alışma,

-         Pamuk ve Duru  (Köpeğim ve kızım) için geceleri eğlence,

-         Teleskop sökme, toparlama deneyimi,

-         Astrofotoğraf çekme deneyimi gibi konulara daha çok alışmaya ve  yeni sorulara yelken açmaya başladım.

Dolaysıyla bu teleskopla da işim zor ve hala oldukça yetersiz bilgiye sahiptim. O zaman daha çok okumak ve araştırmak gerekiyordu.

Abone olduğum astronomy magazine sayesinde, hem en yeni teleskoplar ve ekipmanlar hem de astronomi bilgilerimi geliştiriyordum. Bununla birlikte çeşitli forumlara katılma, AKAT (Ali Kuşçu Astronomi Topluluğu) gibi gruplara üye olma ve en önemlisi TÜBİTAK'ın ulusal gökyüzü şenliklerine katılarak ciddi anlamda  hem bilgimi hem de astronomi konusundaki görgümü geliştirme şansı buldum.

Tüm bu gelişmeler ışığında artık hem nasıl bir teleskop istediğimi hem de gökyüzü gözlemi yaparken en çok yapmak istediğim şeyi keşfettim.

İstediğim teleskop, ayarlamalar ve kurulumla beni çok uğraştırmayacak ve benim işimi kolaylaştıracak ileri donanım ve yazılıma sahip bir teleskop olmalıydı. Ve bu teleskopla da en çok yapmak istediğim şey olan güzel gökyüzü resimleri çekmek yani astro-fotoğrafçılıktı.

Tüm bu farkındalıkla ve bilgi seviyemle, ikinci teleskobumu da elden çıkardım ve üçüncüyü aldım: Meade LS 8.

Tekrar döndüğüm Meade markası ile bu sefer işim çok kolaylaştı. Zamanımı, ayarlamalar yaparak kaybetmek yerine bunu gözlem yapmaya ve fotoğraf çekmeye tahsis edebildim. Bu arada gene forum ve dergilerden takip ettiği kadarı ile Nikon yerine Canon marka fotoğraf makinelerinin çok daha astrofotoğrafçılıkta iyi sonuç verdiğini öğrendim. Bir Amerika ziyaretimde Canon 5D Mark II alarak da gerçekten bu farkı deneyimledim.

Artık gereken araç gereçleri temin ettiğim ve büyük ölçüde kullanmayı da öğrendiğim için en önemli unsur bu deneyimi daha konforlu nasıl yaparım ve titreşim gibi birtakım problemleri nasıl önlerim sorularına cevap bulmaktı.

Bunun için aşağıdaki gibi kendi tasarımımla bir platform yaptırdım ve daha sık ve konforlu gözlemler yapmaya başladım. Aşağıda platform ve bahsettiğim teleskobun resmini görüyorsunuz.

 IMG_0019 (Custom)

Özelikle teleskobu Antalya’da Saklıkent’te (2000 rakım) yapılan TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Şenliğine götürdüğümde elde ettiğim deneyim ve çektiğim resimler gerçekten bana keyif verdi. Bu resimleri bir kısmını www.erkantozluyurt.com sitesinde, "Fotoğraf Makinamdan" başlığı altındaki "Ay,"Gezegen","Samanyolu","Derin Uzay","Gezegenler" ve "Yıldızlar"  bölümerinde görebilirsiniz. Şunu da söylememem gerekir ki hala gidecek çok fazla yolum var. Bu yazıyı okuyan ileri düzeyde astrofotoğrafçılar oldukça amatör görüntüler olduğunu söylemem lazım. Ama bu yolculukta ilerlemek için bu yollardan geçmek gerekiyor. Yukarıda belirtiğim deneyimlerim yıllar içinde çeşitli ihtiyaçları karşılamak adına bana aşağıda ekipman ve yazılımların gerekli olduğunu gösterdi.  Bu nedenle, bir takım araç ve gereçleri ihtiyaç duyduktan sonra almanızda şiddetle tavsiye ederim, aksi takdirde gereksiz para harcamış olabilirsiniz.

ekipmanlarım Yukarıdaki resimde soldan sağa gördüğünüz ekipmanlar sırasıyla şunlardır:

  1.  Siyah Çanta: son derece gerekli tüm ıvır zıvırınızı (minik tornavida, vida kutusu, kablolar, piller vb.) toplamak için son derece faydalı.
  2. Dürbün ve tripod: Zaman zaman teleskopsuz gözlem yapmak ya da teleskobu desteklemek için
  3. Teleskop çantası (JMI) ve teleskop: Bu çanta hem teleskobunuzu korumak hem de mobilitenizi sağlamak adına son derece önemli ekipmanlardan biridir
  4. Gözlem Sandalyesi:  Yurtdışında getirttiğim, son derece hafif ve ergonomik bir sandalye
  5.  Conan 5D MII, T ring, Timer
  6. Kırmızı Led Fener ve Kafa Feneri
  7. Mercekler ve Filtreler ve Çantası
  8. Titreşim Önleyici Tripod Pad’leri.
  9. Toza karşı minik ıvır zıvır şeyler için çanta.   

Özellikle astro fotoğrafçılığa ilgi duyanlar içinde, fotoğrafları çektikten sonra işleme ihtiyaçları olacaktır. Bu konuda benim yararlandığım yazlımlar şunlardır:

  1. Fitswork: Türkçe yaması da bulunan bu program, gerçekten son derece başarılı. Pek çok fonksiyonunu yeni öğreniyor olmama rağmen oldukça işime yaradığını söyleyebilirim, üstelik ücretsiz.
  2. AstroImage 3.0SI:  Ücretli bir yazılı olan bu program, pratik olması ve hızlı sonuç üretmesi yüzünden tercih ettiğim bir yazılım.
  3. BackyardEOS: Canon kullanıcıları için makinayı bilgisayara bağlayabileceğiniz ücretli bir yazılım.
  4. Photoshop CS5: Kullanımı konusunda deneyim gerektiren ama son derece zengin menü seçenekleri ile çok önemli bir resim işleme yazılımı.

Yukarıda yazılı olanlar şüphesiz benim fark ettiklerim ve şimdilik ihtiyacımı karşılayanlar. Üstelik pek çok seçeneğinin nasıl kullanılacağını bilmeme rağmen, tercih ettiklerim. Çok fazla yazılım ve donanım seçeneği olduğunu bilginiz arttıkça ve ihtiyaçlarınız çoğaldıkça sizde fark edeceksinizdir. Ben de deneyim kazandıkça, faydalı bulduklarımı sizlerle paylaşmaya devam edeceğim. Tüm bu zamana kadar edindiğim deneyimler ve birikimler sonucunda astronomi ile ilgilenmeye yeni başlayanlar için tavsiyelerimi 4 ana başlık altında topladım: I.          Genel Tavsiyeler II.          İzlenmesinde Faydalı Olabilecek Belgesel ve Eğitici Videolar III.          Okunmasında Faydalı olabilecek Kaynaklar IV.          Deneyimli Kişilerle Tanışma ve Gözlem Yapma İmkânı Olan Etkinlikler Burada paylaşacağım tüm tavsiyeler benim deneyimlediğim ve eğer bu sıra ile gitseydim öğrenme hızımın daha yüksek olacağını düşündüğüm başlıklardır:

  I.          Genel Tavsiyeler:

  1. Astronomi ile ilgilenmek için illa bir teleskoba gerek yoktur. Hatta teleskop, daha sonra alınmasında faydalı olabilecek keyifli ama zahmetli bir gözlem aracıdır. Ancak öğrenme isteğinizi, okuduğunuz şeyleri bizzat sizin görmenizi sağladığı için çok keyiflidir.
  2. Astronomi bilgi, çaba ve deneyim işi olduğunu unutmamak gerekir. Sadece bir kitap ya da makale okumak değil gerçekten deneyim kazanmayı gerektiren bir uğraştır. Bu yüzden sabırlı ve meraklı iseniz işiniz daha kolay olacaktır.

 II.          Belgesel ve Eğitici Videolar:

 Bu konuda İnternet üzerinde çok sayıda kaynak olduğunu söyleyebilirim. Ama bunlar içerisinden özellikle izlemenizi şiddetle tavsiye edeceklerim şunlardır:

  1. COSMOS ,Carl Sagan
  2. UNIVERSE, History Channel
  3. THE PLANETS, GEZEGENLER, BBC
  4. Astronomi ve Uzay Ansiklopedisi; Digital Kültür, Educon International
  5. NOVA BİLİM GÜNDEMİ, DaVinci Learning
  6. The Complete COSMOS, Beckmann DVD Series

 III.          Faydalı Yazılı Dokümanlar:

Geçmiş dönemlere göre son derece şanslı olduğumuzu söylemem gerekir. Ülkemizde artık en azından popüler olan bilim kitaplarının Türkçelerini bulmak mümkündür. Burada tavsiye ettiklerim öncelikli  olarak okunmasında faydalı olan kitap ve takip edildiğinde sizi güncel tutacak dergiler ve web siteleridir. Bu konuda fark ettiğim ilk 1o astronomi kitabı isimli yazımıda okuyabilirsiniz.

1. Kitaplar:

  • John Farndom, Astronomi, Aktif Seri, BulutYayınları, 2004
  • Charles Laird Calia, Yıldızlar Altında Bir Yıl, Akılçelen Kitaplar,2012
  • Simon Singh, BIG BANG’İN ROMANI, Özgür Yayınları, 2009
  • Terence DicksonAlan Dyer, The BackyardAstronomer’s  Guide, FireflyVooks, 2010
  • GÖKYÜZÜ ATLASI, Giunti, Boyut Yayıncılık, 2008

 2.      Dergiler: 

  • Bilim ve Teknik Dergisi
  • Popüler Bilim
  • Astronomy Magazine
  • SkyNews Magazine

 3.      Web siteleri

Astrofotoğrafçılık konusunda da benim gibi kendini geliştirmek isteyenler için çok önemli bir kaynak olan ve Türkiye'deki en iyi üstatların bulunduğu siteye aşağıdaki linkten ulaşılabilir.

Kuşkusuz yukarıda olanlardan çok ama çok daha fazlası belki de daha da faydalı olanları vardır. Ancak şimdilik benim fark ettiklerim bunlar.

 IV.          Etkinlikler

Aşağıda tavsiye ettiğim etkinlikler, tüm okuduklarınıza ve öğrendiklerinize ilgi duyan, yüzlerce kişinin katıldığı ve eğer biraz girişken olursanız son derece bilgili kişilerle tanışabileceğiniz ve gözlem yapabileceğiniz inanılmaz faydaları faaliyetlerdir.

 1. TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Şenliği:

 Her yıl yaz aylarında düzenlenen 2012 yılında 15.si yapılan muhteşem bir etkinlik. Gönüllü bilim insanlarının ve öğrencilerinin katkıları ile gerçekleşen, son derece uygun bir bütçeye tüm imkanların sunulduğu her yönüyle takdire şayan bir etkinliktir.

Gündüzleri çeşitli deney ve konuşmaları görüp, dinleyebileceğiniz, teleskop yapımı gibi atölye çalışmalarına katılabilirsiniz. Akşamları da ister kendi teleskobunuzla isterse de gözlem alanı diye ayrılan yerlere kurulmuş teleskoplarla ışık kirliliğinden uzak gözlem yapmanız mümkündür.

 2. Yerel Üniversitelerin Çeşitli Gözlem Şenlikleri;

 İstanbul Üniversitesi, İTÜ, Kültür Üniversitesi, Ege ve Dokuz Eylül, Uludağ, Erciyes gibi çeşitli üniversitelerin astronomi kulüplerinin ya da ilgili bölümlerinin düzenlediği etkinlikler son derece yararlı olacaktır.

 3. Çeşitli astronomi toplulukları:

 Bunlar içerisinde benim bildiğim ve üye olduğum AKAT (Ali Kuşçu Astronomi Topluluğu) gibi çeşitli gruplar zaman zaman bir araya gelmekte, fikir alışverişi yapmakta ve gözlem çalışmalarında bulunmaktadırlar.

Gene yukarıda adresini verdiğim astrofotoğraçılılık grubu gibi  amacı astrofotoğrafçılık olmakla birlikte bunun için kapsamlı astronomi bilgisine ve deneyimine  sahip olan çok değerli üyelerin bulunduğu topluluk benim bildiğim en önemli bu konudaki gruplar arasında yer almaktadır.

Yukarıda paylaştıklarım dışında özellikle çok daha fazla okunacak kitap olduğunu söylemem gerekir. Arzu eden takipçilerim ban ulaşırlarsa kendileri ile çok daha geniş bir listeyi memnuniyetle paylaşırım.

 Elbette herkse kendi yolunu bulacak ve kepçesi kadar alacaktır. Ancak bu yola bir kere girdiğinizde gerçekten aydınlandığınızı, karşılaştığınız bir sürü saçma şeyin aslında batıl inançtan başka bir şey olmadığını göreceksiniz. Daha da önemlisi bir sürü sorular kafanızda oluşmaya başlayacak; Biz kimiz? Nereden geliyoruz? Niye Varız? Yaşam Nasıl Başladı? Nereye Gidiyoruz? Tüm Bunların Anlamı Ne? Gibi sorular sizi daha da bilgilenmeniz gerekliliğine götürecektir.

 Peki, sonra mı ne olacak?

 Bilmiyorum, belki cevaplar yeni soruları getirecektir her halde ama gerçeğe bir adım daha yaklaşacağınızdan hiç şüpheniz olmasın.

Sevgiyle kalın.

Pozitif Psikoloji: Martin Seligman
Pazar Gününüz için 10 dakikanızı almayacak ancak yaşamınızı kolaylaştıracak 10 öneri...