2012 yılının sonu itibari ile çeşitli yayınlarda peşi sıra, yılın en önemli gelişmeleri yayımlandı. Çeşitli bilimsel konulardaki en önemli gelişmeler seçilmişti. Gerçekten hepsi de birbirinden ilgi çekici idi.

Aşağıda benim seçtiğim 3 önemli bilimsel gelişme yer almaktadır. Seçerken dikkat ettiğim kriterler;

1. İnsanlığın geleceğine ilişkin katkıda bulunabilme potansiyeli,
2. İnsanoğlunun hayat şeklini değiştirebilecek kadar iddialı olması,
3. Çok sayıda bilim insanı tarafından çok disiplinli bir çalışma olması,

Yukarıdaki 3 kriteri 5'li bir ölçek üzerinden değerlendirerek yaptığım puanlamada en fazla oyun alan ilk 3 gelişme şunlar çıktı.

1. Higgs Bozonunun Bulunması: (Puan: 5.00)
Atom fiziği konusunda yaşanan bu keşif kuşkusuz 2012 yılının en önemli olayı idi. Yaklaşık 50 yıldır yüzlerce bilim adamı tarafından çok farklı disiplinlerden gelen uzmanlarla yapılan çalışmalar, sonunda 2012 yılı Temmuz ayında meyvesini verdi.

Sonuçları tüm Dünya’da büyük merakla beklenen bu olay, standart model olarak bilinen fizikçilerin uzun zamandır üzerinde çalıştığı kayıp halkayı yerli yerine oturtması bakımından son derece önemli. Karanlık maddenin ve enerjinin anlaşılmasından kuantum bilgisayarlara kadar uzanan bir çok çeşitli sonuçları insanlığın kaderini geri dönülemeyecek şekilde değiştirecek çok önemli bir olay olduğu için benim listemde birinci sırada yer almaktadır.

2. Meraklı (Gezici bir robot/laboratuvar)’nın Mars’a Gönderilmesi:  (Puan: 5.00)
NASA’nın Curiosity (Meraklı) isimli araştırma aracının Mars yüzeyine ulaştırılması ve araştırmalara başlaması oldu. 2012 yılının Aralık ayı başında gelen bir açıklamada Curiositiy’nin Marsyüzeyinden topladığı numunede klor, su ve sülfürün yan sıra, yaşamın yapı taşı olan organik moleküllerin de izine rastlandığı belirtildi.

Dünya dışı yaşam ve bu yaşamı araştıran gelişmiş araştırma teknikleri ile olağanüstü bir gelişme idi yaşanan.

Bu yüzden aldığı puan 5 üzerinden 5.

3. ENCODE: Genomu “Anlamlandırma Projesi”: (Puan:4.00)

Bilindiği gibi insan genom projesi yoluyla insan genomunun dizilimi ortaya konmuştu. Son derece önemli olan Genom Projesi maalesef çok fazla genetik işleyişi ile ilgili bilgi verme konusunda kısıtlı kalmıştı. Bu projeyi takip eden ENCODE isimli farklı bir projeyse bu dizilimin ne anlama geldiğini amaçladı.

ENCODE projesi ile kapsamından yapılan araştırmalar, daha önce “çöp DNA” olarak tabir edilen ve “gen olmayan” bu kısmının %80’den fazlasının belirli genlerin etkinliği düzenlemede rol oynadığını ortaya koydu.

ENCODE projesinin amaçlarından biri olan belirli genlerin ifadesindeki değişiklikleri hastalıkların gelişimiyle ilişkilendirmekti. Elde edilen bilgilerle Crohn’s hastalığı ve şeker hastalıkları gibi hastalıklar hakkında bir dizi ip uçları elde edildi.

Çok fazla bilim ile ilgilenmeyen insanlar tarafından bilinmemesi sebebi ile toplamda 4.00 puan verdiğim bu gelişme kuşkusuz oldukça önemli görüşmelerden biri idi. Elbette bu puan, Encode projesini önemini zerre kadar etkilemez. Buradaki amacım bunu gibi  o kadar popüler olmayan fakat son derece önemli bilimsel keşifler olduğunu vurgulamak.  Bu yüzden özellikle bu çok kısa ve sınırlı listede yer almasını istedim.

Akla şu soru gelebilir peki bunları hangi gelişmeler içinden seçtin diye işte bunlardan bazıları:

• Düşünce gücüyle robotik hareket
• İnsansız Otomobiller
• Nano-Teknoloji: Damardan oksijenle yaşam kurtarma ümidi
• Süper Bilgisayarlar
• Antartika Vostok Gölünde yapılan sondaj çalışmaları
• Hardal türü bir bitkiden elde edilen biyoyakıtla ilk uçuşun gerçekleşmesi
• Voyager I’in Güneş Sisteminin sınırına yaklaşıyor olması…

 Ne kadar heyecan verici değil mi?

Bakalım 2013 yılında bilim bizi neler ile karşılattıracak?

 Kaynaklar:

-        Popular Science, Ocak 2013

-        Bilim ve Teknik, Ocak 2013

-        Astronomy Magazine

-        SkyNews Magazine